Vacatures
Voor professionals
Voor scholen
Voor kinderopvang
DIT IS WIJS
Academy
12 april 2023 | 3 minuten leestijd

Jenaplanonderwijs

In het primair onderwijs zijn veel verschillende onderwijsstromingen. Van basisscholen met een bepaald onderwijsconcept tot scholen met een religieuze achtergrond. Jenaplanonderwijs is een bijzondere onderwijsstroming waarin niet de lesstof centraal staat, maar het kind. Hoe is het jenaplanonderwijs ontstaan? En hoe gaat het er in de praktijk aan toe? In dit blog lees je er alles over.

Wat is het Jenaplanonderwijs?

Jenaplanonderwijs is een pedagogisch concept dat zich richt op de holistische ontwikkeling van kinderen. Het benadrukt het belang van sociale, emotionele, creatieve en intellectuele groei. Het doel van het Jenaplanonderwijs is om kinderen te helpen hun volledige potentieel te bereiken door middel van een flexibele en kindgerichte benadering die rekening houdt met de unieke behoeften en interesses van elk kind.

Kinderen op Jenaplanscholen leren voornamelijk door deel te nemen aan vier basisactiviteiten: spreken, spelen, werken en vieren. Deze activiteiten vormen de bouwstenen van een weekplan, waarin spanning, ontspanning en concentratie elkaar afwisselen. Door deze activiteiten worden kinderen gestimuleerd om met elkaar samen te werken en gezamenlijk verantwoordelijkheid te dragen. Hierdoor ontwikkelen ze niet alleen hun intellectuele capaciteiten, maar leren ze ook effectief communiceren en rekening houden met anderen. Zelfstandig spelen en leren wordt afgewisseld en aangevuld met leren onder begeleiding van een leerkracht. Deze balans zorgt ervoor dat kinderen de mogelijkheid hebben om hun eigen interesses en talenten te ontdekken, terwijl ze tegelijkertijd de nodige begeleiding en ondersteuning krijgen van hun leerkrachten om succesvol te zijn in hun leerproces.

Kenmerkend voor het Jenaplanonderwijs is dat elke school zijn eigen interpretatie mag geven aan het concept. Dit betekent dat elke Jenaplanschool anders is, andere keuzes maakt en andere accenten legt. Deze flexibiliteit stelt scholen in staat om hun onderwijs aan te passen aan de specifieke behoeften en omstandigheden van hun leerlingen en gemeenschap, waardoor ze een meer gepersonaliseerde leerervaring kunnen bieden. Ondanks de verschillen tussen Jenaplanscholen, delen ze enkele gemeenschappelijke kenmerken. Ze werken allemaal vanuit dezelfde basisprincipes, kwaliteitscriteria en kernkwaliteiten. Daarnaast volgen ze de wettelijk vastgestelde kerndoelen van het basisonderwijs, zoals bepaald door de overheid. Deze gedeelde fundamenten zorgen voor consistentie en kwaliteit binnen het Jenaplanonderwijs.

Geschiedenis Jenaplanonderwijs

Het Jenaplanonderwijs is ontwikkeld door Peter Petersen, een vooraanstaand pedagoog en professor aan de Universiteit van Jena. Petersen zocht naar een vernieuwende onderwijsbenadering die de traditionele lesmethoden van zijn tijd zou vervangen. Hij ontwierp het Jenaplanonderwijs als een kindgerichte methode, gebaseerd op zijn overtuiging dat onderwijs meer moest zijn dan alleen kennisoverdracht. In plaats daarvan streefde hij naar een onderwijs dat de persoonlijke, sociale en intellectuele ontwikkeling van kinderen zou bevorderen. Door de jaren heen heeft het Jenaplanonderwijs zich verspreid over verschillende landen en is het aangepast en verfijnd om te voldoen aan de veranderende onderwijsbehoeften.

Basisprincipes Jenaplan

Het Jenaplanonderwijs is gebaseerd op vier basisprincipes die samen de kern van deze onderwijsbenadering vormen:

De school als gemeenschap

Jenaplanonderwijs streeft naar een warme en veilige leeromgeving waar iedereen zich gewaardeerd en geaccepteerd voelt. De school wordt gezien als een gemeenschap waarin kinderen, leraren, en ouders samenwerken.

Het belang van het individu

Jenaplanonderwijs erkent de unieke behoeften, talenten en interesses van elk kind en moedigt leraren aan om hier rekening mee te houden in hun lesplanning.

Leeractiviteiten in een betekenisvolle context

Jenaplanonderwijs benadrukt het belang van het aanbieden van leeractiviteiten die aansluiten bij de echte wereld, waardoor leerlingen betrokken en gemotiveerd blijven.

Ontwikkelingsgericht onderwijs

Het Jenaplanonderwijs richt zich op de natuurlijke ontwikkeling van kinderen, waarbij leraren worden aangemoedigd om te werken met de individuele groeiprocessen van elke leerling.

Groepssamenstelling

Een belangrijk kenmerk van het Jenaplanonderwijs is de gemengde groepssamenstelling. In plaats van leerlingen strikt te scheiden op basis van leeftijd, worden ze ingedeeld in zogenaamde stamgroepen. Deze stamgroepen bestaan uit leerlingen van verschillende leeftijden en vaardigheidsniveaus. Dit bevordert de sociale ontwikkeling, aangezien jongere leerlingen leren van oudere leerlingen en vice versa. Bovendien zorgt de gemengde groepssamenstelling ervoor dat leraren hun instructie kunnen differentiëren om tegemoet te komen aan de individuele behoeften van elke leerling.